‘Inspireer de angstigen tot burgerlijke moed,’ stelt prof. dr. Cees Hamelink

Als enige soort is de mens zich al snel bewust van zijn sterfelijkheid. “We zijn voortdurend op zoek naar een veilige plek, die we niet vinden. We zijn een dakloze soort,” zegt prof. dr. Cees Hamelink. Peter Giesen laat in zijn boek ‘Land van Lafaards?’ zien dat Nederlanders door de eeuwen heen altijd bang zijn geweest. Bang voor het verlies van Indië, voor Belgische vluchtelingen tijdens de Eerste Wereldoorlog, voor de Russische beer en de Bom.

Hoewel angst van alle tijden is, fluctueert de hevigheid ervan. In deze eeuw is angst een permanente staat geworden die wereldwijd en door miljoenen mensen tegelijkertijd wordt gedeeld. Mensen zijn bang voor economische neergang, epidemische ziekten, terrorisme en de opwarming van de aarde. Maar er zijn ook veel kleine angsten en zorgen over zaken als levensstijl, uiterlijk, seksuele prestaties en culinaire expertise.

De oude formules waarmee we onze angsten wisten te beteugelen, zoals de verzorgingsstaat en de verzuiling, zijn uitgewerkt. Het is dus tijd om daar nieuwe gereedschappen voor te ontwikkelen, volgens Hamelink. “Met al die alternatieve platforms, die ontzettend hard werken aan de activering en bewustwording van burgers, moet het mogelijk zijn om nieuwe formules te bedenken voor het bezweren van onze angsten,” zegt hij. “Het moet mogelijk zijn om al die angsthazen te inspireren tot de burgerlijke moed om zich – zelfs met risico voor het eigen welzijn, reputatie of leven – in te zetten voor de bescherming van de fundamentele waarden van de mensenrechten.”